Interview met Jemima de Brauwere, eigenaresse van landgoed Zuylestein. Inmiddels scharrelen onze Buitengewone varkens al rond op 12 plekken door heel Nederland. Hoog tijd dus, voor een kijkje op locatie! Vanaf nu lichten we elke maand een locatie uit aan de hand van een bezoek en interview met de eigenaar. Deze maand trappen we af met de bosvarkens op Landgoed Zuylestein in Leersum!
Achtergrond:
Gelegen in de bossen van Leersum (provincie Utrecht), ligt Landgoed Zuylestein, verscholen tussen het groen van de Utrechtse Heuvelrug. Het landgoed is onderdeel van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en kent een lange historie: eentje die ruim 600 jaar teruggaat. Eind 14e eeuw was het kasteel eigendom van Jan van Zuylen, waarna het tot begin 1500 in het bezit van zijn familie bleef. De eeuwen daarna blijft het kasteel en de bijbehorende landgoederen intact en wordt het telkens doorgegeven aan families van edele afkomst. Nadat het kasteel tijdens de Tweede Wereldoorlog in z’n geheel gebombardeerd werd, is er tussen 1981 en 1983 een nieuw hoofdgebouw gebouwd en is het ommuurde terrein aan veel aanpassingen onderhevig geweest. Het historisch poortgebouw weer volledig in gebruik, net zoals de akkers, bossen en het landhuis. Inmiddels is er op het landgoed van alles te beleven en kun je als bezoeker de sfeer van vroeger nog goed ervaren wanneer je door het landgoed wandelt! Wat er zoal gebeurt in en rondom Landgoed Zuylestein is heel divers. Afgelopen week sprak ik met Jemima de Brauwere, wiens familie al generaties lang het landgoed in het bezit heeft.
Jemima: “Het landgoed zat al jaren in de familie. Zelf was ik architect, maar heb op een gegeven moment besloten om me op het landgoed te focussen, aangezien dat de aandacht nodig heeft die het verdient om het mooi te onderhouden.”
Haar idee was om door middel van oude technieken voor gewassenteelt uit 19e eeuw het land te gaan bewerken op natuurinclusieve en biologische wijze. Jemima: “En zo met hulp van Franse naslagwerken uit die tijd en moderne technologie (i.c.m. kennis vanuit Wageningen Universiteit) de vergeten kennis weer terug te brengen in de landbouw.”
Er werd gestart met de teelt van tarwe en groente. Later werden ook dieren toegevoegd (de bosvarkens) waar ook een rol voor is weggelegd: zij dienen als natuurlijke onkruidbestrijding van exoten, onkruid en bramen en zorgen op hun beurt weer voor bemesting. “Dit alles met als doel de biodiversiteit van de omgeving te verbeteren, voor een fijnere leefomgeving.”
Deze locatie is een Rijksmonument en bestaat uit:
- Verschillende hectaren waar gewassen geteeld worden;
- De bossen waar onze Buitengewone Varkens scharrelen;
- Een winkeltje in eetgelegenheid de Oranjerie waar je de opbrengst van het land en ons Buitengewone vlees kunt kopen;
- Locaties waarin je kunt logeren en trouwen en regelmatig evenementen plaatsvinden.
Buitengewone Varkens & Landgoed Zuylestein:
Jemima: “Wist je dat varkens in Nederland officieel als staldier worden bestempeld, terwijl het in de rest van Europa een bosdier is? Dat de varkens bij ons buiten moesten lopen stond direct buiten kijf. In kader van een verdienmodel voor landgoed kwam ik op het idee om varkens te houden voor vlees en landonderhoud. Stan woonde toevallig een presentatie met deze oproep bij en zodoende zijn we met Buitengewone Varkens gestart in 2018, met 11 Bonte Bentheimers 17 Lucy.”
De huidige bezetting: 50 a 60 Bonte Bentheimer & Berkshire varkens. Alle percelen worden gerouleerd om de grond optimaal te benutten en niet te overbelasten: drie maanden op en drie maanden af.
Wist je dat… (volgens Jemima):
- …door de eikels en andere noten de varkens in de herfst op hun best smaken? Vooral halskarbonade en procureur zijn haar favoriete stukje (maar ook gerust het hele jaar door).
- …varkensnet bijzonder stukje vlees is om te gebruiken natuurlijk rolladetouw. Je kunt er perfect een rollade mee inpakken om het vlees mooi mals en sappig te houden.
- …de varkens regelmatig ontsnappen, en één varken een wel heel bijzonder levensverhaal heeft (zie hieronder)?
Weesvarken Herman:
Jemima: “Begin dit jaar zaten wat bezoekers bij de kachel in de Oranjerie voordat ze een rondje over het landgoed gingen maken. Ze zaten te discussiëren over vrijwilliger worden voor de dagelijkse varkensverzorging in het voorjaar. Tijdens hun rondje zagen ze een biggetje dat zomaar, in z’n eentje wandelde op het pad, maar er waren nog helemaal geen biggen verwacht! Nadat we op onderzoek uit gingen, kwamen we tot de verdrietige conclusie dat het een wees-biggetje was.”
Het biggetje bleek de enige overlevende te zijn uit een eerste nestje van een zeug die haar kroost verstoten had. De passanten, die nu nog steeds vrijwilligers van deze locatie zijn, waren zo ontdaan dat ze het biggetje mee naar huis namen en zelf hebben grootgebracht. Herman (zie foto) is opgegroeid bij mensen, maar is helemaal opgenomen door de andere varkens in het bos waar hij inmiddels ook gezellig woont. Zo werden de bezoekers meteen varkens-adoptieouders!
Uniek aan deze locatie:
Het is een eeuwenoud landgoed en varkens lopen middenin het bos, het hele jaar door. Ze eten hierdoor met de seizoenen mee en hebben een erg gevarieerd en voedzaam dieet. Ook lopen ze in het oude bos, op verschillende ondergronden en helpen ze mee de landbouwgrond vruchtbaar en bewerkbaar te houden.
Meer weten?
Of kom het buitengewone vlees van de bosvarkens zelf kopen in de Oranjerie!
Door: Lisa Rotteveel
